Een paar weken geleden dook ik opnieuw het gemeentearchief van Hardenberg in, dit keer voor een totaal andere invalshoek naar de familie Kuijer. Niet de personen stonden centraal, maar een van de huizen uit de familie: het huis van opa Kuijer, de boerderij aan Oostwijk 3. Ik dook in de bouwvergunningen van Oostwijk 3.
Vanuit de kadastrale gegevens had ik al een goed beeld van de verschillende eigenaren en de veranderingen aan het perceel. Echter brachten de vele bouwvergunningen nog veel meer informatie over Oostwijk 3. Helemaal omdat de eerste vergunning uit 1919 stamt!
1919 – De eerste bouwvergunning
Op 29 juli 19191 diende Meeuwes Kuijer, landbouwer te Ambt Ommen, een aanvraag in voor de bouw van een woning in het zuidelijke deel van de nieuwe wijk, op 9 meter afstand van de weg. De bestemming van het gebouw werd omschreven als een wasplaats en een woongedeelte met bedstede en kast, en daarbij stalruimte met koestal en hokken.
Het woongedeelte zou 450 x 450 cm gaan meten met daarbij een bedstede van 190 x 120 cm. Het privaat (de wc) zal uit een ton bestaan en in de schuur worden geplaatst. De leeftijden van de verwachte bewoners werden ook vermeld, namelijk 33, 31, 5, 2 en 3/4 jaar.
De bouw van de woning werd niet door Meeuwes zelf worden gedaan, maar door ene H. Schotkemp.
Opvallend is een handgeschreven briefje waarin ene K. Hakkert toestemming verleent voor de bouw van de woning. Het is niet bekend wie deze persoon is, want hij was niet de eigenaar van het perceel.
De gemeente Avereest verleende op 7 augustus 1919 toestemming voor de bouw van een woning op het perceel K 1239.
Bij vergelijking van de bouwtekening met de twee foto’s, valt iets op: op de plattegrond is de woning in de schuur getekend, terwijl op de luchtfoto juist een huis vóór de schuur staat..
1930 – Een stookhok
Bijna 10 jaar later volgde een nieuwe aanvraag, deze keer voor een stookhok2. De handgeschreven aanvraag van Meeuwis Kuijer was gedateerd op 21 januari 1930. Hij omschreef zichzelf als een landbouwer wonende aan de Oostwijk F337, kadastraal bekend als K123. De gemeente Avereest liet op 29 januari 1930 weten dat zij de bouwvergunning verleenden.
De bijbehorende bouwtekening toont een stookhok van 4.22 x 2.22 meter. Het kreeg een deur aan de korte kant en twee ramen aan de linker kant. Aan de korte kant tegenover de deur zou een schoorsteen komen. Deze kenmerken zijn wel allemaal terug te zien op de luchtfoto.
1951 – De varkensschuur
In het jaar 1951 werd het erf uitgebreid met een varkensschuur. Deze aanvraag ingediend op 20 juli 1951 en werd goedgekeurd op 25 juli. Het adres op de vergunning was inmiddels Oostwijk 3 te Dedemsvaart. Op de bouwtekening zijn we een schuur van 10 x 6 m met vijf varkenshokken en een spoelplaats. De aannemer was H. Houtman uit Dedemsvaart.
Wat deze aanvraag bijzonder maakt is de bijgevoegde situatieschets: de bestaande woning en de geplande schuur. Het stookhok ontbreekt, maar de schuur lijkt erachter gepland. Op de luchtfoto is deze schuur goed te zien, al lijken de ramen groter uitgevoerd dan gepland.
Het aangrenzende perceel wordt ook vermeld. Dit is waarschijnlijk Oostwijk 1, waar zoon Derk Kuijer woonde.
1964 – Een nieuwe landbouwschuur
Op 1 oktober 1964 werd er een vergunning verleend voor de bouw van een landbouwschuur achter het bedrijf. Deze aanvraag is gedaan door A. Kuijer, landbouwer op Oostwijk 3. Hij is Albert Kuijer (1924-2004), de jongste zoon van Meeuwes Kuijer (1886-1981) en Alberdina de Lange (1888-1974).
De schuur, gebouwd achter de boerderij, werd 8 x 11 meter. De voorgevel bevatte een grote dubbele deur, de achtergevel 3 loopdeuren en in de zijgevels kwamen meerdere ramen. Helaas ontbreken er foto’s, maar de bouwtekening en situatieschets geven een duidelijk beeld.
1976 – een nieuwe woning en schuur
In dit jaar werden twee bouwvergunning verleend. De eerste, in juli 1976, was voor de bouw van een bedrijfswoning. De plaats hiervan werd door de afdeling bouw- en woningtoezicht bepaald. Opnieuw was Albert Kuijer de aanvrager.
Opvallend is dat in de aanvraag wordt geschat dat er overdag acht personen en ’s nachts zes personen in het huis zouden verblijven. De nieuwe woning kreeg niet alleen centrale verwarming, maar ook een toilet in de hal en in de badkamer op de verdieping – een flinke verandering in vergelijking met de ton van 1919.
Op de bouwtekening is het oude woongedeelte rood doorgestreept en de nieuwbouw verder naar links verschoven. Op de foto uit 1993 is de nieuwe woning voor de oude boerderijschuur te zien, met daarachter de landbouwschuur.
De tweede vergunning, uit september, betrof een landbouwschuur. De aanvraag was eerst voor een tractorgarage, maar dit is later aangepast. De schuur kwam op de plaats van de varkensschuur uit 1951. De gemeente veranderde de maximale goothoogte van de schuur van 3,5 naar 3 meter.
1985 – Berging met kelder
Op 13 juni 1985 diende A. Kuyer (Albert Kuijer) een aanvraag is voor een berging met kelder aan de nieuwe woning. De gemeente verleende op 9 juli 1985 toestemming. Opvallend is de eis van de gemeente dat het dak veranderd werd in een puntgevel. Deze verandering is aan de schetsen toegevoegd.
2006 – uitbreiding bedrijfswoning
IN 2006 volgde een tweede uitbreiding van de bedrijfswoning. Deze aanvraag is niet meer door een lid van de familie gedaan, maar door de nieuwe eigenaar. De woning wordt aan de kant van de berging verder uitgebreid.
2007 – Nieuwe schuur op bekende plaats
In 2007 vond een ingrijpende verbouwing plaats. De oude schuur uit 1919 maakt plaats voor een nieuwe schuur. De afmetingen (1260 x 1050 cm) komen overeen met de nieuwe schuur. Ook zijn details van de originele schuur opgenomen in de bouwtekening.
tot slot
Deze bouwvergunningen vertellen een prachtig verhaal over het perceel aan Oostwijk 3. Van een eenvoudige boerenschuur met inpandige woonruimte naar een moderne woonruimte met verschillende opstallen. Het leven op het erf veranderde en de gebouwen veranderende mee.
Kunt u mij meer vertellen over deze veranderingen? Laat het weten in de reacties.
- Gemeentearchief Hardenberg, Avereest (1903-2000), bouwvergunningen 12298 – 12308, 12308 – Oostwijk 3, Dedemsvaart – bouw woning (1919) ↩︎
- Gemeentearchief Hardenberg, Avereest (1903-2000), bouwvergunningen 12298 – 12308, 12865 – Oostwijk 3, Dedemsvaart – bouw stookhok (1930) ↩︎
Nieuwsbrief
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe berichten, updates en leuke weetjes? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Geef een reactie