Een intrigerende foto uit de schatkist van Roelof en Johanna toont een dame in prachtige uitgebreide kleding. We kennen haar als “tante Jo uit N. Scharwoude,” doordat dit met rode viltstift is geschreven op de achterzijde. Maar wie het precies is, daar had ik geen idee van tot ik uiteraard op onderzoek uit ging.
Wat is een Carte de Visite?
Een carte de visite is een type fotografiekaart dat populair was van de jaren 1850 tot 1900. Deze kaarten waren doorgaans ongeveer 6 bij 10 cm groot en werden vaak op karton afgedrukt. Dit is ook het geval met de foto van Tante Jo. Daarom denk ik dat het een carte de visite is.
Het herkenbare formaat en de afdrukken op karton maakten ze ideaal voor persoonlijke portretten en om te delen met vrienden en familie. De achterkant van de carte de visite bevatte vaak informatie over de fotograaf en soms een aantekening over de geportretteerde persoon, zoals we zien op onze kaart met de vermelding “tante Jo uit N. Scharwoude.” De kaart heeft doorgaans een herkenbaar formaat en afwerking, wat helpt bij het identificeren van de periode waarin deze werd gemaakt. Er zijn zelfs lijsten met verschillende groottes en diktes om te helpen de foto in een bepaalde tijdsperiode in te delen.
De periode waarin de foto is gemaakt is onder andere te achterhalen door naar het formaat van de foto te kijken en de dikte van het karton. De foto is ongeveer 10,3 bij 6,36 cm, wat de periode schat op 1880-1890, maar ook 1870-1880 en 1900-1914 zijn mogelijke tijdsvensters. De dikte van de kaart is niet bekend.
De Fotograaf
De fotograaf is Brainich & Leusink, gevestigd aan de Korte Hezelstraat 17 in Nijmegen. Via Noviomagus heb ik een collectie van hun foto’s teruggevonden. Op deze afbeeldingen zie ik niet alleen hetzelfde logo, maar ook dezelfde tafel en mogelijk dezelfde stoel terug. Brainich & Leusink waren actief aan de Korte Hezelstraat 17 van 1898 tot 1906, waarna Brainich naar Brussel verhuisde en de studio werd overgenomen. Dit suggereert dat de foto tussen 1898 en 1906 is genomen. Foto’s van dit duo zijn ook terug te vinden in de collectie van het Rijksmuseum en worden vermeld in het RKD Research (Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis). Het logo van de fotografen is ook op andere websites te vinden, maar zonder specifieke tijdsaanduiding.
De Kleding van Johanna Everdina Kuijer
De dame op de foto draagt opvallende kleding: een grote witte kraag, een grote strik onder de kin, en een wit schort boven een donkere jurk met strakke, gladde mouwen en een lange rok. Deze kledingstijl doet denken aan het uniform van een dienstbode of verpleegster. De stijl van de mouw lijkt overeen te komen met de mode uit het tijdschrift “De Gracieuse,” dat te vinden is op geheugen.delpher.nl. De stijl kwam vanaf 1897/1898 in het tijdschrift voor.
De Persoon
Volgens de achterzijde van de foto is de afgebeelde persoon “tante Jo uit N. Scharwoude.” Dit kan een tante zijn uit de familie Klok of Kuijer. Mijn oma, Johanna Everdina Kuijer, werd ook Jo genoemd. Aangezien zij echter in 1923 in Dedemsvaart werd geboren en geen directe link met Nijmegen of N. Scharwoude lijkt te hebben, moet ik wellicht zoeken naar een tante uit een eerdere generatie van mijn oma of opa. Gezien de mogelijke vernoeming is er bij de familie Kuijer een grotere kans om de juiste persoon te vinden.
Derk Kuijer (opa van Jo Kuijer) had een dochter, Johanna Everdina Kuijer, geboren op 14 oktober 1889 in Avereest. Zij trouwde met Albertus Sjoerds (1891 Amsterdam – 1956 Langedijk N-H). Noord Scharwoude, waar de foto naar verwijst, ligt in Noord-Holland, wat verder onderzoek naar het leven van Johanna Everdina Kuijer (1889-) rechtvaardigt. Via wiewaswie.nl vond ik haar registratie terug in de Bevolkingsregister van Nijmegen, waar zij als verpleegde staat omschreven. Ze werd daar ingeschreven op 13 juli 1899 vanuit Zwolle en verliet Nijmegen op 25 januari 1912 om zich in Amsterdam in te schrijven. Helaas zijn de stukken van Zwolle alleen in de studiezaal in te zien en vermeldt het stuk van Nijmegen niet wanneer zij vertrok. Ook de stukken van Amsterdam kan ik niet inzien op dit moment.
Conclusie
Mijn conclusie is dat de foto waarschijnlijk tussen 13 juli 1899 en 1907 in Nijmegen is genomen. De afgebeelde persoon is Johanna Everdina Sjoerds-Kuijer, de tante van mijn oma Johanna Everdina Kuijer.
Helaas heb ik geen andere foto’s van haar, dus kan ik niet controleren of ik het juist heb. Daarom kom ik graag in contact met mensen die mij meer kunnen vertellen over Tante Johanna Everdina Sjoerds-Kuijer of Albertus Kuijer.
Nieuwsbrief
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe berichten, updates en leuke weetjes? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Geef een reactie